Znaczenie mikroelementów w żywieniu psów
Miedź
Rola w organiźmie
- jest składnikiem wielu układów enzymatycznych (np. oksydazy cytochromowej)
- jest niezbędna w procesie enzymatycznego tworzenia pigmentu → melaniny z tyrozyny
- bierze udział w absorbcji i transporcie żelaza i syntezie Hb
- wpływa na wytrzymałość kości (kolagen)
Metabolizm w organizmie
- wchłanianie miedzi odbywa się w żołądku i jelicie cienkim
- u zwierząt młodych wchłanianie jest w 60-70% lepsze
- wchłanianie i dostępność miedzi obniżają: fityniany, wapń, cynk, żelazo, siarka oraz wysokie dawki witamin
- szczególny problem stanowi metabolizm miedzi u niektórych ras psów → bedlington terrier, west highland white terrier, doberman, pinczer miniatura. Rasy te, są genetycznie uwarunkowane do występowania zapalenia wątroby związanego z odkładaniem się w niej miedzi (cooper asociated chronic hepatitis)
Objawy niedoboru
- skutkiem niedoboru miedzi jest silna depigmentacja sierści, szczególnie części twarzowej głowy
- wadliwa jest keratynizacja skóry i cebulek włosowych, sierść staje się szorstka i matowa
- niedobór miedzi powoduje upośledzenie syntezy Hb i osłabienie wytrzymałości kości
- zarówno niedobór jak i nadmiar (współzawodnictwo z Fe) prowadzi do anemii (niedokrwistość niedobarwliwa mikrocytarna)
Zapotrzebowanie : 0.7 mg/400 kcal EM
Żelazo
Rola w organiźmie
- jest składnikiem mioglobiny i hemoglobiny
- stanowi niezbędny element enzymów szlaku oddechowego
Metabolizm w organizmie
- wchłania się w jelicie cienkim
- wchłanianie żelaza hamują: salicylany, fosforany, szczawiany, fityniany, węglany
- wchłanianie żelaza ułatwiają: witamina C, cysteina, inozyna
- żelazo jest lepiej wchłaniane gdy występuje w postaci jonu żelazawego Fe2+
- nadmiar żelaza w diecie powoduje zahamowanie wchłaniania fosforu poprzez tworzenie nierozpuszczalnych fosforanów
Objawy niedoboru
- niedobór żelaza prowadzi do anemii (niedokrwistość syderopeniczna mikrocytarna)
- obserwuje się także łamliwość i wypadanie włosów, zaburzenia rogowacenia nabłonków
Zapotrzebowanie : 8mg/400 kcal EM
Cynk
Rola w organiźmie
- kofaktor wielu enzymów np. dehydrogenazy mleczanowej, fosfatazy zasadowej, anhydrazy węglanowej
- niezbędny do prawidłowego funkcjonowania skóry, organów smaku i węchu
- odgrywa ważną rolę w syntezie białka i funkcjonowaniu układu immunologicznego
Metabolizm w organizmie
- wchłania się w jelicie cienkim
- niewłaściwe żywienie, a zwłaszcza skarmianie psów karmami bogatymi w produkty zbożowe powoduje zmniejszenie absorbcji cynku
- zaobserwowano również antagonizm we wchłanianiu cynku i wapnia w przewodzie pokarmowym
- szczególny problem stanowi metabolizm cynku u niektórych ras psów:
- u alaskan malamutów i bullterrierów niedobór cynku uwarunkowany jest genetycznie zaburzeniami we wchłanianiu tego pierwiastka
- u bullterrierów schorzenie pojawia się do 6 miesiąca życia (śmiertelne acrodermalne zapalenie skóry – acrodermatitis lethalis)
- względny niedobór cynku pojawia się u szczeniąt dużych i szybko rosnących ras psów skarmianych niewłaściwą dietą – otrzymują zbyt dużo witamin i soli mineralnych a także węglowodanów
Objawy niedoboru
- manifestują się głównie zmianami skórnymi
- pojawia się rumień, wyłysienia, hyperkeratoza, suchy piodermit
- często zmiany te lokalizują się wokół naturalnych otworów ciała i na opuszkach palców
Zapotrzebowanie: 5mg/400 kcal EM
Jod
Rola w organiźmie
- jedyną dotychczas poznana rolą jest udział w syntezie hormonów tarczycy
- podstawową funkcja tych hormonów jest regulacja przemiany materii i tempa metabolizmu
Objawy niedoboru
- wole
- zahamowanie wzrostu, spadek masy ciała, wyniszczenie
Zapotrzebowanie: 0.15mg/400 kcal EM
Mangan
Rola w organiźmie
- bierze udział w metabolizmie białka i węglowodanów
- jest kofaktorem wielu enzymów biorących udział w produkcji energii, syntezie kwasów tłuszczowych i metabolizmie aminokwasów
Metabolizm w organizmie
- wchłania się w jelicie cienkim
- magazynowany jest w wątrobie, nerkach, trzustce i kościach
- wchłanianie manganu hamują wapń i fosfor
Zapotrzebowanie: 0.5mg/400 kcal EM
Selen
Rola w organiźmie
- jest składnikiem peroksydazy glutationowej, enzymu który chroni błony komórkowe przed szkodliwym wpływem substancji utleniających
- wraz z wit. E pełni funkcje antyoksydacyjne
- u psów potwierdzono, że selen może być całkowicie zastąpiony przez witaminę E
Zapotrzebowanie: 10 μg/400 kcal EM
Autor: lek. wet. Rafał Ciągarlak